معرفی قلعه لیسار با قدمتی هزارساله

قلعه لیسار با قدمتی هزار ساله

از قلعه های تاریخی استان سرسبز گیلان با قدمتی حدوداً هزار ساله، قلعه صلصال (سلسال) واقع در روستای قلعه دوش لیسار از توابع تالش است.

برخی از مورخان معتقدند دلیل نامگذاری روستای قلعه دوش موقعیت جغرافیایی آن نسبت به قلعه صلصال است. در نمائی زیبا از روستا چنین به‌نظر میرسد که روستا قلعه را به دوش میکشد و به این دلیل این روستا قلعه دوش نام گرفته است .

در متون تاریخی این قلعه را لیسار، صلصال و قلعه صفاری نیز نامیده‌اند.

سلسال در لغت به معنی  آب خنک و خوشگوار است و از آنجایی که در ساخت قلعه ها، آب و آب انبار همیشه یک موضوع مهم درنظرگرفته می‌شد، به‌نظر می‌رسد نامگذاری این قلعه به سلسال با نظریهای درباره حمل آب بسیار خنک و خوشگوار این قلعه از طریق لوله‌های سفالین به آب انبار مرتبط باشد. اما  عده‌ای دیگر معتقدند که نام اصلی این قلعه با املای صلصال درست است که در لغت به معنای گل خشکیده ورز داده شده و آماده جهت کوزه گری و سفالگری است. با توجه به‌طبیعت این منطقه و خاک‌های رس قرمز و زرد رنگ حاصل از فرسایش دامنه‌های کوهستانی تالش درست به‌نظر می‌رسد.

محققان می‌گویند این روستا، حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ سال است که محل اسکان احالی آن است.

از صنایع‌دستی روستا می‌توان به شال بافی و جوراب بافی اشاره نمود ولی اکثر اهالی روستا کشاورز بوده و برنج کاری حرفه اصلی آنها محسوب می‌گردد.

قلعه سلسال را بر روی صخره‌ای ساخته‌اند و داری دو قسمت خارجی و داخلی است. قسمت داخلی شامل آب انبار، جایگاه نگهبانی، ارگ قلعه، اقامتگاه فرمانروای وقت، سرویسهای بهداشتی، شبکه آبرسانی و درگاه اصلی آن است. قسمت خارجی قلعه محوطه‌ای نسبتاً وسیع بوده که از سنگهای رودخانه‌ای برای ساخت آن استفاده شده.

قلعه صلصال یکی از قدیمی‌‌‌ترین قلعه‌‌های تالش و به‌جا مانده از دوران سلجوقیان است.این قلعه روی تپه‌ای به ارتفاع نزدیک به 100 متر از زمین واقع‌شده است و به‌ثبت آثار ملی رسیده است.

ساختمان قلعه طوریست که در تمام جهات اصلی و فرعی به اطراف اشراف داشته و ساکنان قلعه از بالای آن می‌توانستند کلیه تحرکات را در شعاع خارج قلعه زیر نظر داشته‌باشند.

در قسمت داخلی دیوارهای دژ آبراهه های باریکی به‌صورت یک شبکه لوله‌کشی دیده می‌شود که با مهارت خاصی ساخته‌شده است.مساحت تقریبی این قلعه نیم هکتار و جنس باروهای مستحکم آن از سنگ لاشه و ساروج است و دارای قطری بیش از ۱.۵متر است.

با توجه به اینکه کارهای مرمتی خوبی بر روی آن صورت نگرفته و این بنا در حال تخریب است. قلعه صلصال لیسار با قدمت هزارساله یکی از قدیمی‌‌‌ترین آثار تاریخی استان گیلان محسوب می‌شود که روی تپه‌ای سنگی در مرکز شهر لیسار و در محله قلعه دوش واقع‌شده است. فاصله این قلعه تا جاده ساحلی رشت به آستارا بسیار کم است و از میان جاده می‌توان این قلعه را به‌خوبی دید. 

امکان حضور و حرکت انسان‌‌ها و حیوانات در تمامی مناطق قلعه، حتی دیواره‌‌های آن نیز به‌راحتی میسر است و هیچگونه حفاظت و حراستی از این قلعه تاریخی و ملی به‌طور جدی صورت نمی‌گیرد. واضح است که عدم تبلیغات و حراست مناسب، عدم ارزش‌گذاری شایسته و عدم فرهنگ‌سازی گردشگران، به نابودی سریعتر این بنا سرعت بیشتری داده است.. البته در این میان آب انبار استثنا بوده. زمانی در قلعه چشمه‌ای جاری بوده اما اکنون تنها دیوار‌‌های قلعه مانده و آب انبارش.

اینجا از یک طرف ساحل نیلگون دریای خزر و نوار سبز رنگ مناطق جنگلی و از طرف دیگر دشت و مزارع،چشم‌انداز فوق‌العاده زیبایی را می‌آفرینند.

 با وجود چشم‌انداز هیجان‌انگیز و وسیع و موقعیت تاریخی و فرهنگی قلعه صلصال انتظار بر این بود که به یکی از قطب‌‌های گردشگری استان مبدل شود اما متأسفانه تاکنون از طرف سازمان میراث فرهنگی اقدامی درخور و شایسته این قلعه تاریخی صورت نگرفته است و نمی‌توان با مشاهده حال و روز کنونی، تخریب قریب‌الوقوع‌اش را کتمان کرد.                         

اینجا به‌دلیل شرایط خاص و نزدیکی به دریای خزر آب‌وهوای بسیار مطبوعی دارد و در اطراف آن چشمه ها و رودخانه‌های فراوانی جریان دارند. یکی از رودخانه‌های مهم آن رودخانه هره دشت و دیگری رودخانه خلیل جو یا قلعه بین است.

اگر به‌دنبال تجربه تاریخی با چشم‌انداز طبیعی زیبا و پر رمز و راز هستید پیشنهاد می‌کنیم تا در اولین فرصت به این مکان زیبا و تاریخی سر بزنید.