مریان و آق اولر در ۲۲ کیلومتری ارتفاعات غرب تالش، یکی از این پدیده های تاریخی و طبیعی این منطقه اند. مریان روستاییست تاریخی در جنگل های کوهستانی تالش با آب و هوایی بینظیر که تابستان های خنک و زیبایی های طبیعت بهارش، شکوه طبیعت شگفت گیلان را نمایان می کند. این منطقه دارای جنگل های بینظیر و چشم نوازاست که در ایام بهار و تابستان سبز و در پاییز مانند یک تابلوی نقاشی، نارنجی و قرمز و هزار رنگ  است. همزمان با وزش باد های پاییزی برگ های سرخ و زرد و قهوه ای این درختان در هوا به رقص در می آیند و سیمای زیبای طبیعت تالش را تزیین می کنند.

در سال های گذشته برگزاری هر ساله جشنواره سوارکاری و کشتی ویژه مردان، از برنامه های عادی و مرسوم این روستا بوده است. اما سالیانیست که احداث ویلا های مدرن و لاکچری آن روستای باستانی را به شهرک جدید و نو چهره ای تبدیل کرده و دیگر این برنامه ها را شاهد نیستیم.

با وجود این که چهره مریان امروز جدید و مدرن شده و تبدیل به یک شهرک کوهستانی مانند آلپ شده، ولی از زیبایی های طبیعی آن ذره ای کاسته نشده است و حتی اگر از مراسم قدیم و آداب آن اثری نباشد، مریان جدید نیز دیدنی و جذاب است. در اینجا هنوز هم می شود به هنگام غروب از دور دست ها گوش به نوای گوش نواز و جذاب نی چوپانان کوهستان های تالش سپرد.

مریان هم در کنار آق اولر قرار دارد و چند سال قبل، باستان شناسان با جست و جو و کند و کاوش در گورستان باستانی این منطقه، آثار باستانی ۳۵۰۰ ساله را کشف کردند. این چنین شد که اهمیت این منطقه  بیشتر و بیشتر شد. همچنین باستان شناسان با به دست آوردن اشیا در این منطقه به این نتیجه رسیدند که ساکنان قدیمی  آق اولر و مناطق اطراف آن به زندگی پس از مرگ باور داشته اند. این گورستان ها بخش بزرگی از خاک این دو روستا را در بر دارند.

 کاخ های ییلاقی سردار امجد که محل استقرار خان و خاندان و نزدیکان ، محل استقرار نظامیان و اصطبل کاخ بخش های مختلف این مجموعه را تشکیل داده اند ؛ مجموعه ای که در یک مقطع زمانی مرکز قدرت در منطقه بوده است. بخش دیگری از این بنا تا حدودی تعمیر و مرمت شده است.

الان از این کاخ به عنوان پایگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استفاده می شود و اما علاوه بر گورستان و کاخ می توانید در روستای آق اولر از حسینیه و مسجد شیرخان و قبر پیرعلی که مردم آن را شفادهنده می دانند هم بازدید داشته باشید.

این مابین هم البته می توانید به برگزاری مراسمی همچون روز سلطان، دروزه، ۴۵ نوروز، پنجک، مراسم بند آوردن باران و کوبیدن بر ظرف مسی برای جلوگیری از ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی اشاره کرد که از مراسم خاص و سنن دیرین این روستاست.

سقف چوبی خانه ها، لته کوبی است. همچنین برای جلوگیری از نفوذ سرما، درهای ورودی و پنجره ها کوچک هستند.

یک حمام قدیمی هم از دوره های گذشته در مریان باقی مانده که برای تاریخ این بنا دو نظریه وجود دارد؛ برخی آن را به اواخر دوره صفویه و برخی دیگر حمام را متعلق به دوران قاجار می دانند.

اگر شما تمایل داشته باشید که به مریان سفر کنید ، پس از طی کردن خیابان های زیبای تالش در منتهی الی شمال شهر و عبور از روی پلی که بر روی رودخانه گرگان رود احداث شده، بعد از گذر از چند محله سرانجلام به مریان  می رسید. این مسیر تماماٌ آسفالته و مانند تمام جاده های کوهستانی پر پیچ و خم و سربالاییست که گاه این سربالایی ها به سراشیبی نسبتاٌ تندی تبدیل می شود. در مسیر راه رود در سمت چپ جاده قرار دارد که با عبور خود از بستر دره های پر پیچ و خم کوه های تالش ، به زیبایی و لطافت ذاتی طبیعت شمال جلوه ای بدیع داده و با سرو صدا به سمت دریا می رود.

مریان و آق اولر فقط گوشه ای از زیبایی های طبیعی کوهستان های تالش است. کافیست از شهر تالش به سمت مریان به مدت زمان یک ساعت در دل جنگل ها و کوهستان های بینظیر تالش با ارامش رانندگی کنید تا ضمن دیدن زیبایی جنگل های رنگارنگ، مناظر دلنواز مریان و آق اولر را نیز نظاره گر باشید و روح خود را دوباره متولد کنید.